In Nederland wonen zo’n 1,2 miljoen 75-plussers zelfstandig. Om veilig en comfortabel thuis te kunnen wonen, hebben de meeste ouderen – naast formele zorg – ondersteuning nodig van het informele netwerk, zoals familie en vrienden. Soms kan deze mantelzorg behoorlijk zwaar zijn, bijvoorbeeld wanneer er sprake is van dementie. Binnen het project Voorliggend Veld bundelen een zevental zorgorganisaties de krachten om mantelzorgers te ondersteunen en een beter samenspel tussen de formele zorg en het informele netwerk te creëren. Projectleider Karin Bierens – Koolen vertelt hier meer over. 

Bij het bieden van ondersteuning aan thuiswonende ouderen worden veel knelpunten ervaren. Denk hierbij aan het tekort aan (zorg)personeel, mantelzorgers en geschikte huisvesting. Daarnaast is er te weinig samenspel tussen organisaties op dit vlak. Vanuit de overtuiging dat ondersteuning van het informele netwerk deze knelpunten kan verminderen, hebben Amaliazorg, Anna Zorggroep, Archipel, Joris Zorg, Oktober, Valkenhof en Vitalis in 2019 de handen ineengeslagen in een ontwikkelplan. Karin: “Het doel van het project is om de draagkracht van het informele netwerk te versterken, zodat het netwerk zich zo optimaal mogelijk in kan zetten en er een beter samenspel tussen mantelzorg en formele zorg ontstaat. Hierdoor willen we de zorg ontlasten en eraan bijdragen dat kwetsbare ouderen langer comfortabel thuis kunnen wonen. Ook willen we zo voorkomen dat het emmertje van de mantelzorger overloopt. Daarnaast richten we ons in het project op het verbinden van de verschillende domeinen (zorg, wonen en welzijn) door het delen van kennis en informatie, zodat het sociale ecosysteem van ouderen wordt geoptimaliseerd en de samenwerking wordt genormaliseerd.”

Kennis delen en beter toerusten

“Bij de taak van mantelzorger komt heel wat kijken. Voor het projectplan hebben we ons verdiept in wat het zijn van een mantelzorger betekent. We ontdekten bijvoorbeeld dat er veel vraagverlegenheid heerst; mantelzorgers vinden het moeilijk om aan de bel te trekken. Door samen kennis en kunde te delen kunnen we de mantelzorgers veel beter toerusten, zodat ze langer een bijdragen blijven leveren aan het zorgproces. De afgelopen jaren hebben we hiervoor veel mooie middelen ontwikkeld, zoals een zorgroutekaart die wegwijs biedt in het zorglandschap, de Morgen gezond weer op kaart en een dementiewijzer. Daarnaast hebben we meerdere lotgenotenontbijt georganiseerd met een kennissessie. En in samenwerking met hogeschool Avans is het boekje Zonder Zorgen Mantelzorger gemaakt met tips, ervaringen en handige informatie voor mantelzorgers.” 

Een kijkje in het leven met dementie

“Een andere bijzondere ontwikkeling is de toepassing van de into dmentia cabine: een ruimte ingericht als woonkamer waardoor je een kijkje krijgt in het leven met dementie. De into dmentia cabine bestond al en hebben we naar onze locaties laten komen om mensen te laten ervaren wat het betekent om dementie te hebben. De cabine is beschikbaar gesteld aan professionals, vrijwilligers en mantelzorgers. Vervolgens zijn we, samen met bedenker into dmentia, de cabine door gaan ontwikkelen in een VR-beleving over de eerste fase van het leven met dementie (‘bedreigde ik’). Inmiddels hebben we een tweede beleving gereed over de tweede fase van het leven met dementie (‘verdwaalde ik’). Ook ontdekten we dat er eigenlijk al heel veel ondersteuningsmogelijkheden zijn voor senioren en mantelzorgers. Maar dat juist door deze hoeveelheid men door de bomen het bos niet meer ziet. Hiervoor is het Langer Thuis Kompas ontwikkeld. Deze website bevat vragenbomen die senioren en mantelzorgers leidt naar een passend aanbod over langer thuis kunnen wonen. Het Langer Thuis Kompas is volop in ontwikkeling. In een later stadium vertellen we hier meer over.” 

“Oorspronkelijk stond er 2,5 jaar voor dit project, maar vorig jaar hoorden we dat we nog een jaar door mogen. Voor de doorstart hebben we een behoefteonderzoek gedaan om te achterhalen waar nog wensen liggen. Zo willen we een gezamenlijke visie ontwikkelen op het mantelzorgbeleid en werken we aan een regioportaal gericht op positieve gezondheid dat in november live gaat. Hier kunnen mensen in alle leeftijden terecht met levensvragen, zoals: hoe kan ik gezond(er) leven? Wat kan ik doen op het gebied van zelfhulp om zelfredzaam te blijven? Vanuit het project Voorliggend Veld brengen we de expertise op het vlak van ouderenzorg in. Ook gaan we aan de slag met creatieve sessies en willen we tools testen en inzetten om het samenspel tussen de formele zorg en het informele netwerk te versterken. Bij de doorstart focussen we ons ook op vrijwilligers, want zij spelen vaak een grote rol in de mantelzorg en in het leven van kwetsbare ouderen. Op de lange termijn zou het ontzettend mooi zijn als we de samenleving onderdeel kunnen laten maken van de mantelzorg, zodat we samen de zorg gaan dragen. Natuurlijk zijn er nog veel stappen te zetten, maar het is een streven waar we met elkaar voor gaan.” 

Meer weten of meedoen?

Meer informatie over het project vind je op de projectpagina. 

Of neem contact op met Karin Bierens – Koolen, door een mail te sturen naar: k.bierens@zorginoktober.nl