Het levenseinde is een thema waar we liever niet te veel bij stilstaan, laat staan over praten. Toch is het belangrijk om vroegtijdig met elkaar in gesprek te gaan over wensen en behoeften in de laatste levensfase, zodat we daar met de zorg zoveel mogelijk bij aan kunnen sluiten. In het project Proactieve zorgplanning in de keten werken organisaties aan het creëren van meer aandacht voor het vroeg herkennen van de palliatieve fase en het belang van advance care planning (ACP). Projectleider Lara Dijkstra vertelt hier meer over in deze blog.

Lara: “Als je kijkt naar het begin van het leven, dan is daar in onze maatschappij veel aandacht voor. Denk aan de zwangerschap, de geboorte en de ontwikkelingen gedurende de eerste levensjaren. Over het levenseinde vinden we het veel moeilijker om te praten, terwijl dit net zo goed een belangrijke fase van het leven is. Het leren kennen van wensen en behoeften is echter cruciaal om iemand goed te kunnen begeleiden tijdens de laatste levensfase. Met het project Proactieve zorgplanning in de keten stimuleren we zorgprofessionals om vroegtijdig het gesprek aan te gaan met cliënten en naasten over de palliatieve fase. Het gaat hierbij om mensen die ongeneeslijk ziek zijn omdat ze een levensbedreigende aandoening hebben. Dat kan een fysieke aandoening zijn, maar bijvoorbeeld ook een vorm van dementie, waarbij het cognitieve deel soms snel achteruitgaat. Reden te meer dus om vroegtijdig in gesprek te gaan.”

Bewuste en realistische keuzes maken

“Proactieve zorgplanning, ook wel advance care planning (ACP) genaamd, is een continu proces waarin de zorgverlener in gesprekken achterhaalt wat iemand belangrijk vindt. Denk aan behandelwensen- en grenzen, zoals reanimeren, IC-opnames en beademing, maar ook aan de levenswensen: wat vindt iemand fijn, hoe kan iemand (blijven) meedoen, wat betekent kwaliteit van leven. Hierdoor kan de cliënt, samen met de omgeving, bewuste en realistische keuzes maken voor passende zorg en ondersteuning. Binnen het project hebben we allerlei materialen ontwikkeld die helpen om het gesprek aan te gaan. Er zijn vaak meerdere gesprekken nodig, bijvoorbeeld wanneer de gezondheid of situatie van iemand verandert. Het maakt daarbij niet uit of iemand nog thuis woont of in een hospice of zorginstelling verblijft: praten over morgen kan overal.” 

“We zijn het project juni vorig jaar gestart in de eerstelijnszorg en sinds juni dit jaar wordt ook de tweedelijnszorg betrokken. Uit een recente evaluatie met deelnemende organisaties blijkt dat er grote verschillen in aanpak zijn binnen de intramurale en extramurale zorg. Daar willen we komende tijd mee aan de slag. Ook zoeken we actief de samenwerking met andere regio’s op, zoals met West-Brabant en Limburg. Het zou geweldig zijn om uiteindelijk in heel Zuid-Nederland samen te werken, zodat we de inspanningen en middelen nog efficiënter kunnen inzetten en het onderwerp structureel onder de aandacht gebracht wordt. Het thema krijgt landelijk steeds meer aandacht, denk aan reclames waarin het levenseinde bespreekbaar wordt gemaakt. Dat is mooi en ook nodig, zeker gezien de vergrijzing en vele maatschappelijke uitdagingen waar we samen voor staan. Daarnaast zien we een kans om de hele keten mee te nemen in deze beweging, zodat het project uitgroeit tot een samenwerking waarin alle organisaties die om de cliënt heen staan, meedoen.” 

Meer weten of meedoen?

Op de website van Netwerk Palliatieve Zorg vind je meer informatie. Hier vind je ook downloads van de materialen die gebruikt kunnen worden om het gesprek aan te gaan.

Meer informatie over het project vind je ook op de projectpagina.

Of neem contact op met Lara Dijkstra, door een mail te sturen naar: laradijkstra@outlook.com